सुवर्णप्राशन - एक आयुर्वेदिक संस्कार !

 

सुवर्णप्राशन - एक आयुर्वेदिक संस्कार !

 आयुर्वेद नुसार मानवी आयुष्यातील १६ संस्कार वर्णन केले आहेत. त्यापैकीच एक म्हणजे

सुवर्णप्राशन संस्कार.

  ✅सुवर्णप्राशन म्हणजे नक्की काय ?

   सुवर्णप्राशन हा एक आयुर्वेदिक षोडश संस्कारारांपैकी एक आहे.यामध्ये मध ,सुवर्ण भस्म , घृत आणि काही मेध्य आयुर्वेदिक औषधींचा वापर करून सुवर्णप्राशन योग बनवला जातो व दर महिन्याच्या पुष्य नक्षत्राच्या दिवशी तो बालकांना दिला जातो.                     

                 

आयुर्वेदात सुवर्णप्राशनाचे आलेले वर्णन -

सुवर्णप्राशनं हि एतत् मेधाग्नि बल वर्धनम् ।

आयुष्यंमंगलं पुण्यं वृष्यं ग्रहापहम् ॥

मासात् परम मेधावी व्याधिभिर्न च दृश्यते  ।

षड्भिमासै: श्रुतधर सुवर्ण प्राशनात् भवेत् ॥ (काश्यप संहिता, सूत्रस्थानम्)

 

आचार्य काश्यपांनी बालकांसाठी सुवर्णप्राशन संस्कार वर्णन केला आहे.त्याचे बालकासाठी होणारे फायदे आचार्य काश्यपानी खालील प्रकारे वर्णन केले आहेत -

- मेधा वर्धन ,अग्नी वर्धन , बल वर्धन ,आयुष्य वर्धन , पुण्यकारक ,कल्याणकारक ,  वृष्य , वर्ण्य  ,ग्रहपीडा नाशक आहे.  सुवर्णप्राशनाच्या सेवनाने बालक मेधावी बनतो आणि त्याचे विविध रोगांपासून संरक्षण होते. तो श्रुतधर (ऐकलेले लक्षात ठेवणारा) होतो व त्याची स्मरणशक्ती वाढते.

 

✅सुवर्णप्राशन कोणाला द्यावे  ?

० - १६ वर्षापर्यंतच्या बालकास सुवर्णप्राशन दिले जाते.

 

बालकास सुवर्णप्राशन देणे कधी सुरु करावे ?

शक्य असेल तितक्या लवकर बालकास सुवाराप्राशन देणे सुरु करावे.

 

✅कधी द्यावे ?

६ महिन्यापर्यंतच्या बालकास सुवर्णप्राशन दररोज दिले जाऊ शकते , जर दररोज शक्य नसेल तर

 दर महिन्याच्या पुष्य नक्षत्राच्या दिवशी आवर्जून द्यावे.

६ महिन्यानंतर ते १६ वर्षापर्यंत बालकास दर पुष्य नक्षत्रास सुवर्णप्राशन द्यावे.

 

✅पुष्य नक्षत्रासच सुवर्णप्राशन का द्यावे ?

पुष्य म्हणजे पोषण.

पुष्य नक्षत्रास सुवर्ण आणि इतर औषधींचा एक विशिष्ट प्रभाव असतो व त्यांचे पोषण करण्याचे 

सामर्थ्य अधिक पटींनी वाढलेले असते.

पुष्य नक्षत्रामुळे काम करण्याची क्षमता & बुद्धी वाढते.

सकाळी लवकर का द्यावे ?

सकाळी जठराग्नी खूप असतो., तेव्हा त्यावेळी सुवर्ण प्राशन दिल्याने जास्त फायदे दिसून येतात.या काळात सुवाराप्राशन दिल्यास ते लवकर पचते.

 

✅सुवर्णप्राशन सेवनाचे फायदे -

- रोगप्रतिकार शक्ती वाढते.

- रोगांपासून संरक्षण मिळते.

- त्वचेचा वर्ण सुधारतो आणि त्वचा रोग दूर राहतात .

- बालकांची स्मृती ,धी, बुद्धी ,मेधा वाढते.

- बालकांची दृष्टी सुधारते.

- बालकांचे सार्वदेहिक शुक्र वाढते.

- पाचकाग्नि वाढून पचनशक्ती सुधारते व बालकाचे व्यवस्थित पोषण होऊ बालक पुष्ट होतो.

- बालकाचा शारीरिक व मानसिक विकास होतो.

                                                                          

तुमच्या बालकासाठी सुवर्णप्राशन मागविण्यासाठी  संपर्क – hercare2021@gmail.com

What are the benefits of eating Panchamrut ?

      As now , the festival season has started in India. Many of the festivals have prayers to God and that contains Prashad for us. In many pooja's , Panchamrut is made for Prashad in India. Let's get to know about  it's properties..

This Panchamrut - this word is made from the two words as - 

        Panch - means five.

        Amrut - means nectar.                                  

  Panchamrut  is made from 5 food ingrediets.

  Mixture of them is called as Panchamrut as it works like an amrut (nectar) for your body. 

Which of the food Ingredients are used ?

👉 Milk 

👉  Curd 

👉 Ghee 

👉  Honey 

👉Sugar.

What are the benefits of eating Panchamrut daily ?

👉Gives strength to body.

👉 Improves memory

👉Improves skin tone.

👉Nourishes heart & brain.

👉Balances vata , pitta & Kapha doshas.

👉It helps to improve the symptoms like nausea , vomiting in early pregnancy.

 

 

WHY BREAST FEEDING IS IMPORTANT FOR BOTH - MOTHER & BABY ??

 As World Breast Feeding Week is celebrated from 1st August - 7 th August every year.

The Aim for celebrating this week is to promote Breast Feeding for improving baby's growth naturaly.

Breast Feeding has different Benefits for mother & also the Breast Milk has different benefits explained in Ayurveda & also in modern science.

In Ayurveda Breast Milk is known as Stanya. It has Madhur Rasa, Sheeta virya & Kashaya Anurasa.

STANYA alleviates Vata Dosha, Pitta Dosha & Shrama( Lethargy).

Qualities of Stanya -

 - Medhya ( Improve memory & intellect)

-  Balya ( Gives strength)

-  Hridya ( Pleasant for mind and body )

-  Chakshushya ( improves vision health).

                                     

STANYA Promotes - 

- Smriti ( Memory)

- Buddhi ( Intelligence)

- Ojas ( essence of sapta -dhatus)

- Kapha Dosha

- Agni ( Digestive fire)                             

                                              

Benefits of Breast Milk  for baby -

- Nutritional 

- Provides Immunity.

- Helps for Better Mental Growth.

- Provides Protection against illness.                       

                                

Benefits of Breast Feeding for Mother are - 

-  Decreases chances of post partum Haemorrhage

-  Helps Uterine involution

-  Provides Contraception 

-  Protects against Cancer of Breast & Ovary. 

                                                  

Breast Feeding helps to develop a stronger bonding between the mother & Child.

THIS IS WHY YOU SHOULD GO TOWARDS AYURVEDA !!

 As Ayurveda is an ancient Science with Holistic approach & Now a days , Ayurveda is in focus during CORONA Times due to it's many benefits getting proved again & again.                                           

👉DO YOU KNOW WHAT IS THE AIM OF AYURVEDA ?

 Aacharya Charaka describes aim of Ayurveda as - 

" प्रयोजनं चास्य - स्वस्थस्य स्वास्थ्य रक्षणम ,आतुरस्य विकार प्रशमनं च // "[ च सु.३०/२६ ]

 1) स्वस्थस्य स्वास्थ्य रक्षणम - 

    It means maintaining the healthy status of a healthy person in healthy state.

 2) आतुरस्य विकार प्रशमनं च - 

    Here , आतुर - means the person with diseased condition ( patient).

               विकार प्रशमनं - means curing the diseased state.

  Thus , Aacharya Charaka described aim of  Ayurveda as-

   Ayurveda is aimed at maintaining the Healthy status of  a Healthy person in Healthy state & also curing the diseased state of a patient.

👉WHO  IS SAID  HEALTHY AS PER AYURVEDA ? 

समदोष: समाग्निच: समधातुमलक्रिया:/

प्रसन्नात्मेद्रियमना: स्वस्थ इत्यभिधीयाते // सु.सु.१५/४१

 In this Aacharya Sushruta , explains about - Health as " A person is said healthy if he has Samadosha  ( Normal state of vatadi dosha's),Sama-agni ( Normal state of 13 sharir agni) Samadhatu ( Normal state of sapta dhatu ) & sama-mala kriya [ Normal excretion of Mala ( like urine , stool,etc)] and he has Prasanna aatma , Indriya & Mana ( Having Normal Body and Mind - this relates with physical , psychological & spiritual health) .

And as per WHO - 

"Health is the state of complete Physical , Mental and Social wellbeing and not merely the abscence of disease or infirmity."

The health as per Aacharya Sushruta relates with the definition of Health as per  WHO ( World Health Organization) .

👉WHAT IS THE SCIENTIFIC TREATMENT AS PER AYURVEDA ?

प्रयोग शमयेत व्याधी योअन्यमन्यमुदीरयेत / नासौ विशुद्ध: शुध्द्स्तु  शमयेद्यो न कोपयेंत //

It means -

Scientific treatment is " The treatment which does not create a new disease while treating a disease.

In simple words Aacharya  explains that scientific treatment does not have any side - effect.

Thus , Ayurveda works on these principles for keeping your healthy status "Healthy" and if you get diseased , it cures your disease by its treatment " removing root cause of the disease", as said above with its scientific way i.e. without side-effects.

👉AYURVEDA IN CORONA TIMES - 

👉As In corona times , Every one was using Immunity boosters of which widely used are golden milk/ chyawanprash for maintaining their healthy state.

👉Also , if one was diagnosed with corona - was also treated with Ayurveda drugs like sanshamni vati ,ashwagandha vati , ayush 64 - without having side-effects.

👉It is also seen that many of the mucormycosis patients are also cured and prevented from operations.

As AYURVEDA  Aims at maintaining your Healthy status  in Healthy state Without having  Side-effects , Why not to follow Ayurveda?

 

AMLA - USES IN GYNAECOLOGY & ITS RASAYANA KARMA.

Amla is famous for its use as Vayasthapaka.it is known as avala in Marathi , Amla in Hindi ,Amalaki in sanskrit & Indian gooseberry in English.

Latin Name - Emblica officinalis

Family - Euphorbiaceae                                      

Properties -

Rasa - All 5 rasa except Lavana , main Amla rasa

Virya - Sheeta

Vipaka - Madhur 

Guna - Laghu,Ruksha

Chemical Constituents -

 Ca , P , Fe , Vitamin C

USES -

👉 Due to Madhur vipaka & prabhava, it works as Shukravardhana ( stimulates/ increases formation of sperms) so used as Vrushya ( Aphrodiasic).

👉 It works as Prajasthapak by reliving Garbhashaydaurbalya ( weakness of uterine muscles).

👉 Pradara ( abnormal uterine bleeding) -

      - As amlaki is ruksha & of  kashya rasa so helps in  cleansing of  kleda & puya.

      - It relives Garbhashayashaithilya & gives strength to uterine muscles.

      - In Shwetapradara  due to garbhashaymukha dushta vrana (cervical erosions) , amlaki qwatha is              used for Uttarbasti & can also be used for internal use.

👉 Amalaki swarasa is used with -

     1. khadisakhar ( rock sugar) - 

          a) Yonidaha ( Burning sensation at yoni)

          b) Raktaj Yoniroga ( Blood disorders of yoni)

    2.Ghrita ( Ghee) - for Shukravruddhi.

    3. Ekshurasa ( sugarcane juice) - for Mutrakriccha ( difficulty in micturation).

 👉 Amalaki churna with honey is used in Raktapradara ( abnormal uterine bleeding).

👉 RASAYANA KARMA - 

       - it works as  rasadi saptadhatu shodhak and leads to excretion of  dushta kaphadi dosha & also               dushta mala. so the pathway for dhatuposhana gets clear and Saptadhatu gets nourished.

       - this leads to Dhatuposhana so working as Rasayana &  Vayasthapan.

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

PROTECT YOUR FAMILY BY FUMIGATING YOUR HOME WITH THIS AYURVEDIC WAY !!

 Now a days , all of us want to protect our loved ones from getting infected with covid-19.

 Many of us are well known about Dhoopana - an Ayurvedic way of fumigation having holistic values too.

 here , you can get to know about Dhoopana karma & it's role in protecting you.                                                

Why you should use this Ayurveda method for protecting your family ?

👉 it is safe & cost effective.

👉 you can use easily available herbs / other materials for dhoopana.

what can you use for Dhoopan ?

👉 Indian Mustard seeds 

👉 Camphor 

👉 Neem leaves 

👉 Aparajita choorna

👉 guggul

Why  should you do dhoopan ?

These above mentioned dravyas have  anti-bacterial , anti- fungal , anti- parasitic , Insecticidal properties.

of all above dravyas , Camphor has  more properties like - Insecticidal , anti-viral , anti-microbial & also anti-tussive .

So due to all of these properties above dravyas possess , dhoopana with them works as fumigation for your home protecting your loved one's.

When  should you do Dhoopana ?

Dhoopana can be done in morning or evening.

you should do it once a day . 

कोरोना होऊन गेल्यानंतर तुम्ही ही आयुर्वेदिक औषधे का घ्यावीत ?

आजकाल सगळीकडे कोरोनाचा रुग्णांचा  वाढता प्रादुर्भाव बघता सर्वानी कोरोना होऊन गेल्यानंतर देखील शरीराची योग्य काळजी घेतली असता पुढील संभाव्य धोके टाळता येऊ शकतात. एकदा कोरोना होऊन गेला तरी तो पुन्हा उदभवू शकतो हे सर्व रुग्णांनी लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे. व त्यामुळे काळजी घेणे आवश्यक आहे

कोरोना झाल्यानंतर तुम्ही बरीचशी औषधे घेऊन बरे होता तरीही नंतर हि औषधे घेणे का गरजेचे आहे ?

     कोरोना पूर्वी -                           प्राकृत फुफ्फुस  👇

                                    

कोरोना झाल्यानंतर तुमच्या मुख्यतः फुफ्फुसांची विकृती निर्माण होते कोरोना झाल्यानंतर फुफुसांना मिळणारा रक्त पुरवठा कमी होऊ लागतो आणि त्यामुळेच फुफ्फुसांना सूज आलेली असते व फुफ्फुसांची  कार्य करण्याची क्षमता कमी झालेली असते तसेच शरीराची रोगप्रतिकार शक्तीही कमी झालेली असते आणि त्यामुळेच अनेक लक्षणे दिसून येतात.

                                         कोरोना झाल्यानंतर फुफ्फुसे  👇                                             

कोरोना होऊन गेल्यानंतर देखील हि फुफ्फुसांची विकृती बरी होण्यास अधिक वेळ लागतो त्यामुळेच कोरोना मधून बरे होऊन आल्यानंतर देखील रुग्णांमध्ये खालील लक्षणे दिसून येतात.

👉थकवा 

👉 श्वास घेण्यास त्रास होणे.

👉 खोकला 

👉 छातीत दुखणे

👉 सांधे दुखणे.

👉 डोकेदुखी 

👉 अंगदुखी 

👉 चव न लागणे 

 👉वास न येणे.

 👉झोप न लागणे.

 👉 सतत चिंता , भीती वाटणे .

 👉 धडधड होणे.

 👉 बैचेनी वाटणे .

 👉 नैराश्य

 👉थोडेही काम केल्यानंतर अधिक थकवा जाणवणे.

👉 तसेच जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) नुकत्याच प्रकाशित माहितीनुसार स्टिरॉइड्स च्या अतिवापराने विविध बुरशी जन्य आजार दिसून येत आहेत.

कोरोना होऊन गेल्यानंतर कमीत कमी ३ महिने रुग्णाची काळजी घेणे गरजेचे असते. ३ महिन्यापर्यंत वरील लक्षणे दिसून येऊ शकतात.रुग्णाची रोगप्रतिकार शक्ती कमी झालेली असल्याने इतरही काही लक्षणे दिसून येऊ शकतात.लक्षणे दिसून येऊ लागली असता रुग्णाने  घाबरून जाऊ नये आणि डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. लक्षणांची तीव्रता वाढेपर्यंत अंगावर काढू नये.

आयुर्वेदिक औषधे का घ्यावीत ?

आयुर्वेद हा मुळापासून रोग नष्ट करतो हे सर्वाना माहिती आहेच.आयुर्वेदानुसार ,कोरोना मध्ये मुख्यतः प्राणवह स्रोतस दुष्टी दिसून येते.त्यामुळे तुम्हाला कोरोना होऊन गेल्यानंतर जर तुम्ही आयुर्वेद तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली काही आयुर्वेद औषधी घेतली तर कोरोनामुळे झालेली शरीराची हानी लवकर भरून येण्यास मदत होते आणि रोगप्रतिकार शक्ती देखील लवकर वाढून कोरोनानंतर होणारे आजारांची शक्यता कमी करण्यास मदत होते.व तुम्हाला तुमचे निरोगी व सशक्त शरीर लवकर मिळवण्यास मदत होते.

मुख्यतः.कोरोना नंतर वापरण्यात येणारी आयुर्वेदिक औषधांमधील घटक द्रव्ये -

तुलसी , वासा , यष्टिमधु , मंजिष्ठा , अश्वगंधा , गुडूची , शतावरी , सुंठी ,एरंडमूळ , अभ्रकभस्म, लोहभस्म , दुर्वा , दालचिनी , जटामांसी , नागवेल ,पिप्पली ,लसुन , भुई रिंगणी , पारिजातक , कर्कटशृंगी , निर्गुण्डी पत्र, भृंगराज,इ.  

हि द्रव्ये काय कार्य करतात ?

👉फुफ्फुस व हृदयाला बल देऊन त्यांच्या अंत-त्वचेतील सूज कमी करण्यास मदत करून विकृती वाढ कमी करण्यास मदत करतात.त्यामुळे फुफ्फुसांची विकृती कमी करण्यास मदत होते.

👉 मांसपेशींना आवश्यक बल आणि प्राणवायू पुरवठा करून अंगदुखी , व इतर शरीर वेदना कमी करण्यास मदत करतात.

 👉शरीरातील  विषाणू तापामुळे आतड्यात तयार झालेले विषारी दोष बाहेर काढून उत्तम पोषक रसाची निर्मिती करतात.आणि त्यामुळेच आतून जाणवणारा थकवा , अनुत्साह , दुर्बलता , निस्तेजता दूर करतात.

👉विषाणू तापामुळे झालेली यकृतातील दोषदुष्टी नष्ट करून सकस रक्ताची निर्मिती करण्यास मदत करतात आणि त्यामुळेच रक्ताच्या गुठळ्या , रक्ताल्पता , त्वचारोग , इ दूर करतात.

👉कोरोना नंतर वृक्क - हृद्य या अवयवात निर्माण झालेले दोष दूर करून , त्यांची सूज  कमी करण्यास मदत करतात व रक्त आणि मूत्रातील साखर नियंत्रित करण्यास उपयुक्त ठरतात.

👉 यातील काही रसायन द्रव्ये विषाणू तापानंतरची आढळून येणारी निद्रानाश , मानसिक थकवा ,नैराश्य ,विस्मरण , चव न लागणे, वास न येणे , इ. लक्षणे दूर करतात.

👉 शरीरातील दोष दुष्टी दूर करून फुफ्फुसांची कार्यक्षमता वाढवण्यास उपयुक्त ठरतात.

👉तसेच यांपैकी रसायन द्रव्ये हि शरीराची रोग प्रतिकार शक्ती लवकर वाढवून शरीराचा झालेला क्षय दूर करतात.

THIS IS HOW ASHWAGANDHA IS HELPFUL IN COVID ?

As now a days , Ashwagandha is famous for its use in covid 19. 

let's know how it works ? 

Latin Name - Withania somnifera

Family - Solanaceae 

                                        

Properties -

Rasa - Madhur,Tikta,Kashaya

Virya - Ushna

Vipaka - Madhur

Guna - Laghu ,Snigdha

Chemical Constituents -

 Tropin , Anaferin

USES -

 1.Pranvaha strotas -

 Due to Tikta kashaya rasa & Ushna guna - it works as -

👉 Kaphaghna  ( removes phlegm) 

👉 Shwashara (anti -asthamatics) 

As in covid 19 , we see symptoms like - fever, cough, cold, breathlessness so kaphaghna property of ashwagandha helps to removes phlegm and shwashara property helps in curing breathlessness.

2.Rasayan Karma - 

👉 works as Balya ( gives strength to body) , Bruhana & Rasayan .

👉 Due to tikta rasa - it works as Dhatvagideepan 

 So, Dhatuagnideepan & Dhatuposhana both achieved .

In covid 19 , as everyone wants to boost Immunity , as ashwagandha does dhatuaagnideepan and also dhatuposhana leading to give strength to body (working as balya) leading to increased Immunity.

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

DO YOU KNOW HOW "IMMUNITY" IS EXPLAINED IN AYURVEDA ?

As the world is facing CORONA Pandemic , everyone is in search of boosting immunity.

The word Immunity is synonymous with the resistance - meaning protection from particular diseases or injuries.

                                    

As per Ayurveda , 

 Immunity is described with different words like - 

 

 1. Bala (strength)

 2. Oja 

and Prakrut kapha  is also described under Bala.

 

Aacharya Charaka  explains Bala  responsible for " Vyadhikshamatva." ( Immunity).

a) Aacharya Charaka explains 3 types of Bala  -

1. SAHAJ BALA -

 

It is the Bala of a person that is present from birth.

It is the Natural Immunity & that is maintained by Ig G.

2. KALAJ BALA -

It is the Bala that is depended on age , season , Nutritional status of that time.

It is maintained by Ig A & Ig M .

3. YUKTIKRUTA BALA -

It is the Bala that is gained by using diet ( like protein diet ) / vihara ( like by doing gym) / medications.

It is the artificially induced Immunity.

                                        

 b) Aacharya Sushruta described oja under Bala .

👉  Oja is the essence of sapta dhatu's.

👉 oja is responsible for strength/ power/ energy  of body.

 

 ref - charak samhita sutrasthana 11

          

         sushrut samhita sutrasthana 15

कोरोना काळात कोमट पाणी पिण्यास का सांगितले जातंय ?

एवढा ताप आलाय आणि डॉक्टर कोमट पाणी प्यायला सांगताय ? असे कसे ? 

ताप असताना अजून कोमट पाणी कशाला ? 

 कोरोना रुग्णांमध्ये  मध्ये कोमट पाणी प्यायला डॉक्टर सांगतात तसेच कोरोनापासून बचावासाठी पण..? असे प्रश्न तर तुम्हाला पण पडत असतील .तर असे का ?                        

                                         

        तर कोरोना हा आयुर्वेदानुसार वात -कफज ज्वर आहे. आणि आयुर्वेदानुसार पित्तज ज्वर वगळता इतर ज्वरामध्ये उष्णोदक ( कोमट पाणी) द्यावे असे आचार्य चरक यांनी वर्णन केले आहे.

👉 उष्णोदक म्हणजे काय ?

उष्ण = गरम 

उदक = पाणी 

उष्णोदक म्हणजे गरम पाणी.

 👉पिण्यासाठी उष्णोदक कसे बनवावे  ?

पिण्यासाठी उष्णोदक ( कोमट पाणी ) बनवत असताना ते पाणी तापायला ठेवल्यानंतर त्या भांड्यावर न झाकता गरम होऊ द्यावे आणि नंतर ते आपोआप कोमट होऊ द्यावे व असे कोमट पाणी पिण्यासाठी योग्य आहे.

ते पाणी फ्रिज मध्ये ठवून गार करू नये.

👉  उष्णोदक सेवनाचे फायदे -

      १. ज्वराची उत्पत्ती आमाशयातून होते.आणि आमाशयोत्थ व्याधींमध्ये पचन देणे अपेक्षित असते म्हणूनच   -                  उष्णोदक वापरले असता पाचन कर्म घडून येते.

     २. उष्णोदकामुळे वाताचेही अनुलोमन होते.

     ३. उदरस्थित अग्नी प्रदीप्त होतो.

     ४.आहार सुखाने पचतो.

     ५. कफ कमी होतो.

     ६. थोड्या प्रमाणात उष्णोदक देऊनही तृष्णा ( तहान) शमन होते.

      

कोरोना पासून संरक्षणासाठी च्यवनप्राश खायला का सांगितले जात आहे ?

आजकाल सगळ्यांनाच कोरोना पासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी च्यवनप्राश खावे हे माहिती आहे , परंतु च्यवनप्राश तुम्हाला कोरोना होण्यापासून कसे वाचवतो ? हे तुम्हाला माहिती आहे का ??                              

आयुर्वेदानुसार , च्यवनप्राश हे चरक आचार्यांनी रसायन म्हणून वर्णन केले आहे.

तर रसायन म्हणजे काय ? आणि त्याचे फायदे काय ?

रसायन -

जे औषधी द्रव्य स्वस्थ मनुष्याच्या शरीरात उर्जस्कर सिद्ध होऊन बलवर्धन करते आणि त्याला दीर्घ जीवन प्रदान करून देते ते रसायन होय.

रोग निर्माण झाल्यानंतर तो बरा करण्यासाठी उपचार करणे हे जरुरीचे असते परंतु तो निर्माणच होऊ नये या दृष्टीने प्रयत्न करणे हे अधिक महत्वाचे ठरते.याच दृष्टीने रसायन चिकित्सा अधिक महत्वाची ठरते.

फायदे -

👉 रसायनामुळे  प्रशस्त सप्तधातूची  निर्मिती होते व त्यामुळे साहजिकच वयःस्थापन घडून येते.

👉 रसायनामुळे बुद्धिवर्धन , बलवर्धन आणि रोग नाशन यांचे सामर्थ्य प्राप्त होते.

👉 व्याधीक्षमत्व हे शारीरिक बल आणि मनोबल यावर आवलंबून असते तर येथे रसायनामुळे शरीरधातूंची सुयोग्य निर्मिती  आणि बलवर्धन होत असल्यानेच शरीरातील व्याधीक्षमत्व आणि रोगप्रतिकारशक्ती वाढते आणि रोग नाशन घडते म्हणजेच याद्वारे रोग निर्माण होण्यापूर्वीच त्याचा प्रतिबंध करता येतो.

च्यवनप्राश  का खावे ?

➤ च्यवनप्राश हे चरकांनी रसायन म्हणून सांगितले आहे आणि त्यात पिंपळी ,आवळा यासारखे प्राणवह स्रोतसावर कार्य करणारे रसायन द्रव्य आहेत.

➤ यातील आवळा हे व्हिटॅमिन c चा एक मुख्य स्रोत आहे आणि व्हिटॅमिन c हे रोगप्रतिकार शक्ती वाढवण्यास मदतच करत असते.तर पिंपळी तिच्या उष्ण वीर्याने कफाचे शमन करून कास आणि श्वास सारख्या अनेक संसर्गापासून दूर ठेवते.

➤ तसेच च्यवनप्राशची फलश्रुती वर्णन करताना त्यात प्रथम कास आणि श्वास यांचा नाशनासाठी याचा वापर करावे असे सांगितले आहे.

➤ कोरोना रुग्णांमध्ये कास म्हणजेच खोकला आणि श्वास म्हणजेच Breathlessness आढळून येतो जे कि आयुर्वेदानुसार प्राणवह स्रोतसाचे आजार आहेत  आणि तर च्यवनप्राश च्या वापराने शरीराची रोगप्रतिकार शक्ती वाढलेली असते आणि त्यामुळेच अश्या संसर्गापासून शरीराचे संरक्षण होते. आणि ज्यांना आधीच संसर्ग झाला आहे त्याची रोगप्रतिकारशक्ती वाढून हि लक्षणे लवकर कमी होण्यास मदत होते. 

आयुर्वेदानुसार , कोरोना आणि " STEAMING " यांचा संबंध !

आजकाल कोरोनापासून संरक्षण करण्यासाठी घराघरात STEAMING चा वापर केला जातोय.सगळ्यांनाच माहिती आहे कि सकाळ संध्याकाळ वाफ घेतली तर आपण सुरक्षित राहू. पण असे का ? कोरोना आणि वाफ घेणे यांचा कसा संबंध आहे ?

                              

 "STEAMING" यालाच आयुर्वेदात स्वेदन म्हंटले आहे.आचार्य चरक स्वेदनाची प्रशस्ती वर्णन करताना म्हणतात - 

"स्वेदनाचा उपयोग हा  वात कफ विकारांसाठी होतो. कारण वात आणि कफ हे दोन्ही दोष शीत गुणाचे आहेत."

आयुर्वेदानुसार , कोरोना हा वातकफज ज्वराशी साधर्म्य राखतो आणि ज्वर चिकित्सा वर्णन करताना चरकांनी  ज्वर मध्ये स्वेदन चिकित्सा देखील वर्णन केली आहे.

यावरून असे दिसून येते कि कोरोना हा वातकफज ज्वरापासून संरक्षण करण्याकरिता वाफ घेतली असता तेथे वात आणि आणि कफाचे शमन होते आणि तो कफ द्रवित होऊन कमी होतो.

वैज्ञानिकांच्या नुकत्याच लखनौ येथे झालेल्या शोधानुसार , दिवसातून २ ते ३ वेळा वाफ घेतली तर कोरोना पासून बचाव तर होतोच तसेच कोरोना रुग्ण देखील लवकर  बरे होऊ शकतात.वाफ श्वास नलिकेमधील रक्ताचा संचार वाढवते आणि रोग प्रतिकार क्षमता मजबूत करते.तसेच या शोधात हे देखील आढळून आले आहे कि ५० डिग्री सेल्सिअस वर कोरोना विषाणू कमजोर होतो तर ६० डिग्री सेल्सिअस वर तो एवढा कमजोर होतो कि शरीराची रोग प्रतिकारशक्ती त्याला मात देऊ शकते.                                

वाफ घेताना कोणती काळजी घेतली पाहिजे ?

१. वाफ घेताना  फॅन खाली बसून , कूलर समोर बसून वाफ घेऊ नये.

२. वाफ घेऊन लगेचच थंड हवेत जाऊ नये.

३. वाफ घेऊन लगेच थंड पाणी पिऊ नये

४.वाफ घेताना वाफेपासून डोळ्यांना जपावे.

५.वाफ व्यवस्थित प्रकारे नाकाने घेतली जाईल अशी शरीराची स्थिती ठेवावी आणि डोळ्यांचे वाफेपासून संरक्षण करावे..

६.वाफ घेताना पाण्यात पुदिना / ओवा टाकून वाफ घ्यावी.

आयुर्वेदानुसार कोरोना रुग्णांसाठी आहार !

आजकाल कोरोना  रुग्णसंख्या वाढताना दिसून येत आहे व बरेच रुग्ण  काय खावे आणि काय खाऊ नये याबद्दल संभ्रमात असतात असे दिसून येते.

रुग्णाचा आहार हा रुग्णाची प्रकृती सुधारण्यास मदत करत असतो म्हणूनच रुग्णाने जर योग्य आहार घेतला तर तो लवकर बरा होण्यास मदतच होते ,म्हणूच रुग्णांसाठी मार्गदर्शन ...

                                        

 रुग्णांनी काय खायला हवे ?

      १. मूग डाळ सूप

      २. मूग डाळ भाजी किंवा वरण चपाती किंवा ज्वारी रोटी

      3. मुंग डाळ हिंग, मिरे अशा मसाल्यांसह

      4. भाज्या 

             a) भिंडी 

             b) कोबी

             c) फुलकोबी

             d) दोडका 

             e) लसूण वापरुन बनविलेले अन्न

             f) आले वापरून बनविलेले अन्न

       5. लिंबाचा आहारात वापर करा

       6. कोमट पाण्याचा वापर करा

       7. मसाले थोड्या प्रमाणात  - हिंग,सुंठ ,दालचिनी  मिरे (काळी मिरी - दररोज 3-4 पेक्षा जास्त न वापरता)

 रुग्णांनी काय खाणे टाळावे ?

      1. फळे -

          a) केळी

          b) द्राक्षे

          c) चिकू

          d) सीताफळ

     2.भाज्या

         a)पालक

         b)मेथी

      3. दही

      4. मांसाहार

      5. मासे

      6.अंडी

      7. लोणचे

      8.इडली, डोसा, ढोकळा इ. किण्वित केलेले अन्न

      9. ब्रेड 

     10.बेकारीचे पदार्थ

     11.तेलकट अन्न

     बऱ्याच COVID CARE सेंटर मध्ये मांसाहार दिला जातो परंतु त्याचा हेतू शरीराला बल मिळावे असा आहे पण ते देत असताना रुग्णाच्या अग्नी चा पण विचार करणे आवश्यक आहे . COVID रुग्णामध्ये ज्वर असल्यामुळे अग्निमांद्य असते व अश्या अवस्थेमध्ये मांसाहार केला असता तो पचवणे शरीराला जड जाते व त्यामुळे पंचसंस्थेसंबंधित विकार होऊ शकतात.त्यामुळे शरीराला बल मिळवण्यासाठी सुका मेवा जास्ती प्रमाणात वापरला जाऊ शकतो आणि नवीन आजार टाळता येऊ शकतात. 

डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार काय खाऊ शकतात ?

      1.नारळ पाणी

       2.डाळिंब 

(छाती मधील कफाचे प्रमाण व खोकला कमी असेल तर खाऊ शकतात. )

BOOST IMMUNITY OF YOUR CHILD WITH "SUVARNAPRASHAN "!

Do you know what is Suvarnaprashan ? & how it can work as a blessing for your children.

let's know more about it.

It is an ayurvedic technique used to enhance immunity in children ,can be called as "Ancient Health tonic "

for children.

It is an Ayurvedic immunomodulatory medicine, containing gold in higher amount as its content.

                                               

Age of children eligible for Suvarnaprashana -

As early as possible.

it can be given from 0 to 16 years of age.

How& when it is given ?

it is in the form of drops & given on ''PUSHYA NAKSHATRA".

Benefits -

1. Improves immunity.

2. thus, Prevents from diseases.

3. Improves skin glow & also prevents skin diseases.

4.Improves memory, retention power, intelligence 

5. Improves functions of Brain

6.Useful in children with delayed growth

7. Improves hearing & vision.

To get more details or to order Suvarnaprashan for your child. Feel free to contact us.

you can contact on -

hercare2021@gmail.com