SUNTHI - USES IN OBGY

Ginger is a one of the daily used , most loved spice rhizome., which on drying turns as Sunthi. 

Latin name - zingiber officinale 

Family - Zinziberaceae 

                                            

Properties - 

a) Aardark ( ginger) -

Rasa - Katu

Virya - Ushna

Vipaka - Katu

Guna -  Guru, Ruksha,Tikshna

b) Sunthi -

Rasa - Katu

Virya - Ushna

Vipaka - Madhur

Guna -  Laghu , Snigdha

Chemical Constituents - Disulphide

USES -

1.Due to madhur vipaka , Ushna virya & snigdha guna , it works as Vrushya ( Aphrodisiac) so it is used in vajikaran yogas.

2.Saubhagya sunthi pak is used in Nav prasuta women (who has recently delivered baby) to prevent her from vatadi vikara.

3. It is also used in Prasavottar daurbalya ( weakness after delivery).

4. It is also used in Prasuti pachat jwar ( post partum fever).

5. It is also used in Stanyadushti (disorders of  breast milk).

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

 

CASTER OIL PLANT - USES IN OBGY

As many people are aware of the use of caster oil as a purgative.

it is known as  Aerand  in marathi , arand in Hindi , Aeranda in Sanskrit & Caster oil plant in English.

but in this post , let's know about it's use in  Gynecology & obstetrics.

Latin Name - Ricinus communis

Family - Euphorbiaceae               

Properties -

Rasa - Madhur,Tikta ,Katu

Virya - Ushna

Vipaka - Madhur

Guna -  Snigdha ,Tikshna, Sukshma ,Guru

Chemical Constituents - 

 - Ricin

USES -

1.Stanyavruddhi 

    Local application of caster oil and applying (tie) caster oil plant leaves - works for stanyavruddhi (increases breast milk in quantity) 

2. Stanyashodhan 

    Drinking caster oil in small amount acts as Stnyashodhak ( removes impurities in breast milk).,so helpful in impure breast milk .

3. if it is uesd in less amount it works as - ( due to madhur rasa & snigdha guna)

    - Vrushya ( Aphrodiasiac)

    - Stanyajanana ( stimulates / increases production of breast milk) leading to stanyavruddhi.

4.But if it is used in higher amount , due to its tikshna guna , it works as -

     -  Garbhashyashodhan ( removes impurities from uterus)

      - Shukrashodhan ( purify the semen)

    so caster oil is used in Shukradushti janya vikara ( abnormalities of semen) , 

    Shukrameha (Spermatorrhoea) , yonivyapada ( disorders of female reproductive system).

  5. Root of caster oil plant has abortifacient property.

  

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

कोरोना पासून संरक्षणासाठी च्यवनप्राश खायला का सांगितले जात आहे ?

आजकाल सगळ्यांनाच कोरोना पासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी च्यवनप्राश खावे हे माहिती आहे , परंतु च्यवनप्राश तुम्हाला कोरोना होण्यापासून कसे वाचवतो ? हे तुम्हाला माहिती आहे का ??                              

आयुर्वेदानुसार , च्यवनप्राश हे चरक आचार्यांनी रसायन म्हणून वर्णन केले आहे.

तर रसायन म्हणजे काय ? आणि त्याचे फायदे काय ?

रसायन -

जे औषधी द्रव्य स्वस्थ मनुष्याच्या शरीरात उर्जस्कर सिद्ध होऊन बलवर्धन करते आणि त्याला दीर्घ जीवन प्रदान करून देते ते रसायन होय.

रोग निर्माण झाल्यानंतर तो बरा करण्यासाठी उपचार करणे हे जरुरीचे असते परंतु तो निर्माणच होऊ नये या दृष्टीने प्रयत्न करणे हे अधिक महत्वाचे ठरते.याच दृष्टीने रसायन चिकित्सा अधिक महत्वाची ठरते.

फायदे -

👉 रसायनामुळे  प्रशस्त सप्तधातूची  निर्मिती होते व त्यामुळे साहजिकच वयःस्थापन घडून येते.

👉 रसायनामुळे बुद्धिवर्धन , बलवर्धन आणि रोग नाशन यांचे सामर्थ्य प्राप्त होते.

👉 व्याधीक्षमत्व हे शारीरिक बल आणि मनोबल यावर आवलंबून असते तर येथे रसायनामुळे शरीरधातूंची सुयोग्य निर्मिती  आणि बलवर्धन होत असल्यानेच शरीरातील व्याधीक्षमत्व आणि रोगप्रतिकारशक्ती वाढते आणि रोग नाशन घडते म्हणजेच याद्वारे रोग निर्माण होण्यापूर्वीच त्याचा प्रतिबंध करता येतो.

च्यवनप्राश  का खावे ?

➤ च्यवनप्राश हे चरकांनी रसायन म्हणून सांगितले आहे आणि त्यात पिंपळी ,आवळा यासारखे प्राणवह स्रोतसावर कार्य करणारे रसायन द्रव्य आहेत.

➤ यातील आवळा हे व्हिटॅमिन c चा एक मुख्य स्रोत आहे आणि व्हिटॅमिन c हे रोगप्रतिकार शक्ती वाढवण्यास मदतच करत असते.तर पिंपळी तिच्या उष्ण वीर्याने कफाचे शमन करून कास आणि श्वास सारख्या अनेक संसर्गापासून दूर ठेवते.

➤ तसेच च्यवनप्राशची फलश्रुती वर्णन करताना त्यात प्रथम कास आणि श्वास यांचा नाशनासाठी याचा वापर करावे असे सांगितले आहे.

➤ कोरोना रुग्णांमध्ये कास म्हणजेच खोकला आणि श्वास म्हणजेच Breathlessness आढळून येतो जे कि आयुर्वेदानुसार प्राणवह स्रोतसाचे आजार आहेत  आणि तर च्यवनप्राश च्या वापराने शरीराची रोगप्रतिकार शक्ती वाढलेली असते आणि त्यामुळेच अश्या संसर्गापासून शरीराचे संरक्षण होते. आणि ज्यांना आधीच संसर्ग झाला आहे त्याची रोगप्रतिकारशक्ती वाढून हि लक्षणे लवकर कमी होण्यास मदत होते. 

आयुर्वेदानुसार , कोरोना आणि " STEAMING " यांचा संबंध !

आजकाल कोरोनापासून संरक्षण करण्यासाठी घराघरात STEAMING चा वापर केला जातोय.सगळ्यांनाच माहिती आहे कि सकाळ संध्याकाळ वाफ घेतली तर आपण सुरक्षित राहू. पण असे का ? कोरोना आणि वाफ घेणे यांचा कसा संबंध आहे ?

                              

 "STEAMING" यालाच आयुर्वेदात स्वेदन म्हंटले आहे.आचार्य चरक स्वेदनाची प्रशस्ती वर्णन करताना म्हणतात - 

"स्वेदनाचा उपयोग हा  वात कफ विकारांसाठी होतो. कारण वात आणि कफ हे दोन्ही दोष शीत गुणाचे आहेत."

आयुर्वेदानुसार , कोरोना हा वातकफज ज्वराशी साधर्म्य राखतो आणि ज्वर चिकित्सा वर्णन करताना चरकांनी  ज्वर मध्ये स्वेदन चिकित्सा देखील वर्णन केली आहे.

यावरून असे दिसून येते कि कोरोना हा वातकफज ज्वरापासून संरक्षण करण्याकरिता वाफ घेतली असता तेथे वात आणि आणि कफाचे शमन होते आणि तो कफ द्रवित होऊन कमी होतो.

वैज्ञानिकांच्या नुकत्याच लखनौ येथे झालेल्या शोधानुसार , दिवसातून २ ते ३ वेळा वाफ घेतली तर कोरोना पासून बचाव तर होतोच तसेच कोरोना रुग्ण देखील लवकर  बरे होऊ शकतात.वाफ श्वास नलिकेमधील रक्ताचा संचार वाढवते आणि रोग प्रतिकार क्षमता मजबूत करते.तसेच या शोधात हे देखील आढळून आले आहे कि ५० डिग्री सेल्सिअस वर कोरोना विषाणू कमजोर होतो तर ६० डिग्री सेल्सिअस वर तो एवढा कमजोर होतो कि शरीराची रोग प्रतिकारशक्ती त्याला मात देऊ शकते.                                

वाफ घेताना कोणती काळजी घेतली पाहिजे ?

१. वाफ घेताना  फॅन खाली बसून , कूलर समोर बसून वाफ घेऊ नये.

२. वाफ घेऊन लगेचच थंड हवेत जाऊ नये.

३. वाफ घेऊन लगेच थंड पाणी पिऊ नये

४.वाफ घेताना वाफेपासून डोळ्यांना जपावे.

५.वाफ व्यवस्थित प्रकारे नाकाने घेतली जाईल अशी शरीराची स्थिती ठेवावी आणि डोळ्यांचे वाफेपासून संरक्षण करावे..

६.वाफ घेताना पाण्यात पुदिना / ओवा टाकून वाफ घ्यावी.

आयुर्वेदानुसार कोरोना रुग्णांसाठी आहार !

आजकाल कोरोना  रुग्णसंख्या वाढताना दिसून येत आहे व बरेच रुग्ण  काय खावे आणि काय खाऊ नये याबद्दल संभ्रमात असतात असे दिसून येते.

रुग्णाचा आहार हा रुग्णाची प्रकृती सुधारण्यास मदत करत असतो म्हणूनच रुग्णाने जर योग्य आहार घेतला तर तो लवकर बरा होण्यास मदतच होते ,म्हणूच रुग्णांसाठी मार्गदर्शन ...

                                        

 रुग्णांनी काय खायला हवे ?

      १. मूग डाळ सूप

      २. मूग डाळ भाजी किंवा वरण चपाती किंवा ज्वारी रोटी

      3. मुंग डाळ हिंग, मिरे अशा मसाल्यांसह

      4. भाज्या 

             a) भिंडी 

             b) कोबी

             c) फुलकोबी

             d) दोडका 

             e) लसूण वापरुन बनविलेले अन्न

             f) आले वापरून बनविलेले अन्न

       5. लिंबाचा आहारात वापर करा

       6. कोमट पाण्याचा वापर करा

       7. मसाले थोड्या प्रमाणात  - हिंग,सुंठ ,दालचिनी  मिरे (काळी मिरी - दररोज 3-4 पेक्षा जास्त न वापरता)

 रुग्णांनी काय खाणे टाळावे ?

      1. फळे -

          a) केळी

          b) द्राक्षे

          c) चिकू

          d) सीताफळ

     2.भाज्या

         a)पालक

         b)मेथी

      3. दही

      4. मांसाहार

      5. मासे

      6.अंडी

      7. लोणचे

      8.इडली, डोसा, ढोकळा इ. किण्वित केलेले अन्न

      9. ब्रेड 

     10.बेकारीचे पदार्थ

     11.तेलकट अन्न

     बऱ्याच COVID CARE सेंटर मध्ये मांसाहार दिला जातो परंतु त्याचा हेतू शरीराला बल मिळावे असा आहे पण ते देत असताना रुग्णाच्या अग्नी चा पण विचार करणे आवश्यक आहे . COVID रुग्णामध्ये ज्वर असल्यामुळे अग्निमांद्य असते व अश्या अवस्थेमध्ये मांसाहार केला असता तो पचवणे शरीराला जड जाते व त्यामुळे पंचसंस्थेसंबंधित विकार होऊ शकतात.त्यामुळे शरीराला बल मिळवण्यासाठी सुका मेवा जास्ती प्रमाणात वापरला जाऊ शकतो आणि नवीन आजार टाळता येऊ शकतात. 

डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार काय खाऊ शकतात ?

      1.नारळ पाणी

       2.डाळिंब 

(छाती मधील कफाचे प्रमाण व खोकला कमी असेल तर खाऊ शकतात. )

TURMERIC - USES IN OBGY

Turmeric is a daily used aromatic indian kitchen ingredient.

It is famous for its wound healing property ,let's know more about its use in gynecology & obstetrics

It is known as Halad in Marathi , Haldi in Hindi , Haridra in Sanskrit & having

Latin Name - Curcuma longa

Family - Zingiberaceae                    

Properties -

Rasa - Tikta , Madhur

Virya - Ushna 

Vipaka - Katu

Guna -  Laghu , Ruksha

Chemical Constituents -

Curcumin

MEDICINAL PROPERTIES & USES -

1. Due to Ushna guna , it works as - 

 a) Garbhashaya shodhan ( removes impurities from uterus) so used in 

     - Kaphaj yoniroga / shweta pradar (Leucorrhoea)

     - Sutika for easy passage of lochia. 

  b) Shukra shodhan ( purifies semen) so used in Shukrameha (Spermatorrhoea).

2. Haridra kwatha with honey is used as Garbhashayabalya (increases strength of uterus).

3.it also works as Stanyashodhana ( purifies breast milk by removing impurities).

4. it has one famous medicinal property as Vranaropk ( helps in healing injuries).

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

DO YOU KNOW THESE DO'S & DON'TS DURING SUMMER ??

 As summer is here , we should know what are the do's & don'ts during Summer as per Ayurveda ?

Ayurveda explains " Grishma Rutucharya " which is to be implemented during summer.                      

                      

What are the do's during summer ?

a) Eating food as follows - 

👉 Having Madhur rasa ( sweet )

👉  Cold & Snigdha food

👉 Cold drinks made from sugar & cold water . ( you can use water melon , lemon juices)

👉 Ghee

👉 Milk 

b) Applying Chanadan powder with cold water during summer prevents your skin from extra heat.

What are don'ts during Summer ?

a) Avoiding foods - 

👉 Alcohol 

Alcohol is of Ushna , tikshna guna & it is also Pittakara ( increases pitta dosha) & in summer there is already more heat outside so avoid taking alcohol during summer to prevent your body from extra heat.

👉  Lavana rasa (salty) diet

👉Amla rasa (Sour) & Katu rasa ( Pungent)  diet

👉 More hot  & spicy diet

b) Exercise 

c) Coitus

ref - Charak Samhita sutrasthana 6

PALASH - USES IN OBGY

Palash tree looks like flame in summer days due to its beautiful bright orange flowers.so the name - "Flame of the forests''

It is known as Palas in Marathi, Palash in Hindi & Sanskrit , Flame of forest in English.

Latin Name - Butea frondosa

Family - Leguminoseae                                 

Properties -

Rasa - Tikta , Katu , Kashya

Virya - Ushna

Vipaka - Katu

Palash pushpa - Madhur vipaki , Sheeta virya

Guna - Laghu, Ruksha 

Palash Niryas - Snigdha guna

Chemical Constituents -

Palasonin ,tannic acid

USES - 

1. Palash niryas -  it works as Vrushya ( Aphrodisiac) 

2. Palash Beej - it works as vajikara ( Aphrodisiac) 

 So it is used in  Shukradaurbalya 

3. Palash pushpa  - 

    a) used in Pradara ( Abnormal vaginal discharge)

    b) kwath of palash pushpa is used with  sora in Mutraghata ( urinary obstruction). 

4. Palash kshar - used in - 

    a) Anartava ( Amenorrhoea)

    b) Rakta gulma - palash kshar siddha ghruta is used internally , that leads to bhedan of gulma.

5. Palash niryas -

    a) used with aamalaki works as Vrushya ( Aphrodisiac) & Balya ( gives strength to body).

    b) used with milk & sugar leads to dhatupushti  

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

DURVA - USES IN OBGY

It is also known as Bermuda grass , Dhoop or Durva grass.

Latin Name - Cynodon dactylon 

Family - Graminaceae

Properties -

Rasa - Kashay ,Madhur 

Virya - Sheeta 

Vipaka - Katu 

Guna - Laghu 

Chemical constituents -

Ca, P , Mg , Na, K

Medicinal Properties -

1.Prajasthapan ( fertility promotor)

2.Garbhashaithilyahar ( gives strength to muscles of uterus by lessening its weakness)

USES -

1. Used in Pradar ( Abnormal vaginal discharges) due to its Kashaya rasa

2. used to prevent Garbhapat - strava (abortion) due to its Prajasthapak & Garbhashayshaithilyahar property.

3. used in Yonivyapada ( diseases of reproductive system) as Garbhashaya balya ( for giving strength to uterus)

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

STRICTLY AVOID EATING THESE FRUITS IF YOU ARE PREGNANT !

Since pregnancy brings a lot of joy to a couple who is hoping to start a family, it is important to exercise caution while eating while pregnant.

 So here is a guide for pregnant women about for avoiding the following fruits - 

 1. Papaya -

                                                  

 

  Most of the people are aware of avoiding papaya during pregnancy.

 

  The unripe or semi-ripe papaya is known to cause Uterine contractions leading to abortion., so it is advised to avoid it during pregnant state.

 2.Pineapple -

                                             

  It is recommended to avoid use of pineapple during pregnancy due to the fear of early miscarriage due to uterine contractions.

 

 3. Mango -

                                                    

   

  As mangos are the attraction of summer for many people but it must be avoided to consume mangos during pregnancy due to their Shonit sthapan / styptics property ( of ripe mangos).

 4. Grapes -

                                         

Fresh grapes are not suggested to eat during first trimester due to fear of toxicity.

 

you can use dried form of grapes i.e. resins instead of it.

5. Avoid fruits that are non seasonal as a variety of chemicals  are used to ripen them.

NEEM - USES IN OBGY

It is very well known tree grown in tropical or semi-tropical regions.

It is famous for its traditional medicinal uses , of which chewing the stem bark for cleaning teeth is  most used & famous too.

It is known as Nimba in Marathi , Hindi & Sanskrit , Neem tree in English & has Latin name as -   Azadiracta indica.

Family - Meliaceae      

Properties -

Rasa - Tikta , Katu , Kashay

Virya - Sheeta 

Vipaka - Katu

Guna - Laghu,Ruksha

CONSTITUENTS -

A)Leaf - Triterpenoids & Sterols

B) Stem Bark - Bitter principles , Nimbiol

USES - (seeds)-

1.Garbhashay uttejak  (stimulates uterine contactions) - so used as -

 - Sakashtaprasava ( Difficult labour )

 - Kashtartava (Dysmenorrhoea)

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks