कोरोना होऊन गेल्यानंतर तुम्ही ही आयुर्वेदिक औषधे का घ्यावीत ?

आजकाल सगळीकडे कोरोनाचा रुग्णांचा  वाढता प्रादुर्भाव बघता सर्वानी कोरोना होऊन गेल्यानंतर देखील शरीराची योग्य काळजी घेतली असता पुढील संभाव्य धोके टाळता येऊ शकतात. एकदा कोरोना होऊन गेला तरी तो पुन्हा उदभवू शकतो हे सर्व रुग्णांनी लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे. व त्यामुळे काळजी घेणे आवश्यक आहे

कोरोना झाल्यानंतर तुम्ही बरीचशी औषधे घेऊन बरे होता तरीही नंतर हि औषधे घेणे का गरजेचे आहे ?

     कोरोना पूर्वी -                           प्राकृत फुफ्फुस  👇

                                    

कोरोना झाल्यानंतर तुमच्या मुख्यतः फुफ्फुसांची विकृती निर्माण होते कोरोना झाल्यानंतर फुफुसांना मिळणारा रक्त पुरवठा कमी होऊ लागतो आणि त्यामुळेच फुफ्फुसांना सूज आलेली असते व फुफ्फुसांची  कार्य करण्याची क्षमता कमी झालेली असते तसेच शरीराची रोगप्रतिकार शक्तीही कमी झालेली असते आणि त्यामुळेच अनेक लक्षणे दिसून येतात.

                                         कोरोना झाल्यानंतर फुफ्फुसे  👇                                             

कोरोना होऊन गेल्यानंतर देखील हि फुफ्फुसांची विकृती बरी होण्यास अधिक वेळ लागतो त्यामुळेच कोरोना मधून बरे होऊन आल्यानंतर देखील रुग्णांमध्ये खालील लक्षणे दिसून येतात.

👉थकवा 

👉 श्वास घेण्यास त्रास होणे.

👉 खोकला 

👉 छातीत दुखणे

👉 सांधे दुखणे.

👉 डोकेदुखी 

👉 अंगदुखी 

👉 चव न लागणे 

 👉वास न येणे.

 👉झोप न लागणे.

 👉 सतत चिंता , भीती वाटणे .

 👉 धडधड होणे.

 👉 बैचेनी वाटणे .

 👉 नैराश्य

 👉थोडेही काम केल्यानंतर अधिक थकवा जाणवणे.

👉 तसेच जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) नुकत्याच प्रकाशित माहितीनुसार स्टिरॉइड्स च्या अतिवापराने विविध बुरशी जन्य आजार दिसून येत आहेत.

कोरोना होऊन गेल्यानंतर कमीत कमी ३ महिने रुग्णाची काळजी घेणे गरजेचे असते. ३ महिन्यापर्यंत वरील लक्षणे दिसून येऊ शकतात.रुग्णाची रोगप्रतिकार शक्ती कमी झालेली असल्याने इतरही काही लक्षणे दिसून येऊ शकतात.लक्षणे दिसून येऊ लागली असता रुग्णाने  घाबरून जाऊ नये आणि डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. लक्षणांची तीव्रता वाढेपर्यंत अंगावर काढू नये.

आयुर्वेदिक औषधे का घ्यावीत ?

आयुर्वेद हा मुळापासून रोग नष्ट करतो हे सर्वाना माहिती आहेच.आयुर्वेदानुसार ,कोरोना मध्ये मुख्यतः प्राणवह स्रोतस दुष्टी दिसून येते.त्यामुळे तुम्हाला कोरोना होऊन गेल्यानंतर जर तुम्ही आयुर्वेद तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली काही आयुर्वेद औषधी घेतली तर कोरोनामुळे झालेली शरीराची हानी लवकर भरून येण्यास मदत होते आणि रोगप्रतिकार शक्ती देखील लवकर वाढून कोरोनानंतर होणारे आजारांची शक्यता कमी करण्यास मदत होते.व तुम्हाला तुमचे निरोगी व सशक्त शरीर लवकर मिळवण्यास मदत होते.

मुख्यतः.कोरोना नंतर वापरण्यात येणारी आयुर्वेदिक औषधांमधील घटक द्रव्ये -

तुलसी , वासा , यष्टिमधु , मंजिष्ठा , अश्वगंधा , गुडूची , शतावरी , सुंठी ,एरंडमूळ , अभ्रकभस्म, लोहभस्म , दुर्वा , दालचिनी , जटामांसी , नागवेल ,पिप्पली ,लसुन , भुई रिंगणी , पारिजातक , कर्कटशृंगी , निर्गुण्डी पत्र, भृंगराज,इ.  

हि द्रव्ये काय कार्य करतात ?

👉फुफ्फुस व हृदयाला बल देऊन त्यांच्या अंत-त्वचेतील सूज कमी करण्यास मदत करून विकृती वाढ कमी करण्यास मदत करतात.त्यामुळे फुफ्फुसांची विकृती कमी करण्यास मदत होते.

👉 मांसपेशींना आवश्यक बल आणि प्राणवायू पुरवठा करून अंगदुखी , व इतर शरीर वेदना कमी करण्यास मदत करतात.

 👉शरीरातील  विषाणू तापामुळे आतड्यात तयार झालेले विषारी दोष बाहेर काढून उत्तम पोषक रसाची निर्मिती करतात.आणि त्यामुळेच आतून जाणवणारा थकवा , अनुत्साह , दुर्बलता , निस्तेजता दूर करतात.

👉विषाणू तापामुळे झालेली यकृतातील दोषदुष्टी नष्ट करून सकस रक्ताची निर्मिती करण्यास मदत करतात आणि त्यामुळेच रक्ताच्या गुठळ्या , रक्ताल्पता , त्वचारोग , इ दूर करतात.

👉कोरोना नंतर वृक्क - हृद्य या अवयवात निर्माण झालेले दोष दूर करून , त्यांची सूज  कमी करण्यास मदत करतात व रक्त आणि मूत्रातील साखर नियंत्रित करण्यास उपयुक्त ठरतात.

👉 यातील काही रसायन द्रव्ये विषाणू तापानंतरची आढळून येणारी निद्रानाश , मानसिक थकवा ,नैराश्य ,विस्मरण , चव न लागणे, वास न येणे , इ. लक्षणे दूर करतात.

👉 शरीरातील दोष दुष्टी दूर करून फुफ्फुसांची कार्यक्षमता वाढवण्यास उपयुक्त ठरतात.

👉तसेच यांपैकी रसायन द्रव्ये हि शरीराची रोग प्रतिकार शक्ती लवकर वाढवून शरीराचा झालेला क्षय दूर करतात.

DHATAKI - USES IN GYNAECOLOGY

Dhatki pushpa is mainly used in the preparation of many ayurvdic formulations.

It is known as Dhayati in Marathi , Dhaei in Hindi , Dhatki in Sanskrit & Fire flame bush in English.

Latin Name - Woodfordia fruticosa

Family - Lytheraceae                                   

Properties -

Rasa - Kashay , Katu

Virya - Sheeta

Vipaka - Katu

Guna - Ruksha,Laghu

Chemical Constituents -

 Tanin , glucose, b-sitesterol ,galic acids

                                        

USES -

👉Due to Kashaya rasa , all the moisture & abnormal kapha gets decreased  and thus leads to healing of the injuries at yoni (cervix) & also it relives Garbhashaya shaithilya .

👉 so , it is used in 

      - Raktapradara ( Abnormal Uterine Bleeding)

      - Shwetapradara ( Leucorrhoea)

      - Pradar ( Abnormal vaginal discharges)

👉 Kwatha of dhayati pushpa should be given on Pradara.

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

SANDALWOOD - USES IN GYNAECOLOGY

 Sandal wood is very famous for its fragrance & also for its use in cosmetology. 

It is known as Channdan in Marathi , Hindi & Sanskrit. and Indian Sandal wood in English.

Latin Name - Santalum album 

Family - Santalaceae                                         

Properties -

Rasa - Tikta , katu

Virya - Sheeta

Vipaka - Katu

Guna - Laghu , Ruksha

Chemical Constituents - santalol

USES -

👉 Due to Laghu & Ruksha guna & Tikta rasa , it works as Shukraghna so it can be used in Shukrameha ( spermatorrhoea).

👉 As it works as Pittashaman , so it is used in shwetapradara ( leucorrhoea) & Raktapradara ( Abnormal Uterine Bleeding).

- Due to Tikta rasa & Sheeta guna , it works as Pittashaman leading to Raktashuddhi so helpful in pradara.( abnormal vaginal discharge).

- In Shwetapradara , it works as jantughna so  it works as cleanser for dushta vrana & heals them & then the kapha dushti gets relived .

👉It is used in Mutrakriccha ( difficulty in micturation) &  with honey + sugar in Tandulodaka ( rice water).

👉 Vanshalochan & Ela churna (in same quantity) - 2.5 gm with Chandan oil is used in Prameha (diabetes) & Pradar (abnormal vaginal discharge).

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

''HEALTHY PROGENY WITH AYURVEDA PRECONCEPTIONAL CARE ''

 A Healthy Progeny is desired by every parents., but Do you know the relation between health of your baby & health of the parents ?

👉 Let's know more about it .

 As per Ayurveda Aacharyas, health of the offspring depends on health of the parents at the time of conception, thus ,this can be said that "Healthy Parents - Healthier the Progeny".

                                              

 What is  Preconceptional care ?

  As conception occurs after the fertilization of Streebeeja (Ovum) & Pubeej (Sperm) & implantation of an embryo in the uterine cavity. In simple words , Conception is the "process of becoming pregnant."

  1.  Preconceptional period - This refers to the period prior to conception.

 2.   Preconceptional care refers to - when couple receive biomedical, behavioural, and social health interventions prior to pregnancy. it aims at improving health of the parents to be .

 Preconceptional care thropugh Ayurveda- 

 As per Ayurveda , There are 4 things important for the pregnancy - 

👉Rutu ( this means the rutukala- period of ovulation)

👉Kshetra (Garbhashaya - Uterus)

👉Ambu ( Aahar rasa) &

👉Beeja ( Streebeeja / shonita - Ovum & Pubeeja/ shukra - sperm).

What can we do as a Pre-conceptional care through Ayurveda ? -

 So with the Help of Ayurveda therapies , we can improve the state of above 4 important factors for pregnancy , 

 Beej Shudhi -

    Improving the status of the streebeeja (ovum) & Pubeeja (sperms) making them to be in their best & purest forms.

     It offers the treatment of  conceiving physically, mentally & emotionally for welcoming the healthy progeny.

 - It is done with the help of -

1. Panchkarma -

     It includes enhancement of  healthy status of reproductive system with the help of panchkarma therapies.

Panchkarma therapies for beejshuddhi includes  Vaman , Virechan ,Nasya ,Basti , Raktamokshan done as per the patients dosha condition.

Panchkarma therapies for the strengthening of  Uterus like  Uttarbasti , Pichudharana , Yonidhawana.

2.Rasayan Chikitsa- 

It includes the consumption of ayurvedic medications that helps for improving health of couple & quality of Beeja in relation to conception.

 3.Yoga & Meditation - helpful in releasing  the stress, which is the main cause of infertility in many of the couples.                                               

  4. Diet - A good diet will lead to have good health status of parents & leading to have good health status of offspring.                                     

   5.Lifestyle changes - like avoiding smoking , alcohol.,etc.

   

 Feel free to contact us for online Consultation at - hercare2021@gmail.com

SHATAVARI - USES IN OBGY

Shatavari is grown all over  India & is well known for its use in Sutika .\

It is known as Shatavari in Marathi & Sanskrit & Satavar in Hindi .

Latin Name - Asparagus racemosus

Family - Liliaceae                                               

Properties -

Rasa - Madhur , Tikta

Virya - Sheeta

Vipaka - Madhur

Guna -  Guru , Snigdha , Mrudu

Chemical Constituents - Saponin , Sitesterol                                                

USES -

1) Stanyajanana -

👉Due to Snigdha guna leads to Bruhana of Rasadi dhatu & Due to Tikta rasa rasagnideepan karma occurs results in stanyaposhana ( as stanya is updhatu of  rasa)  & thus- Stanyajanana karma (stimulates or increases formation of breast milk).

so , Shatavari kalpa or Shatavari siddha milk is used for Stanyajanana karma.

2) Aartavvaha Strotas -

👉 Due to use of Shatavari , Garbhashya ( Uterus) gets nourishment & Uterine muscles & blood vesseles gets nourished.

👉As uterine blood vessels gets nourished & gets strength so used in raktapradara (abnormal uterine bleeding).

👉 It also works as Streebeejkara.

3) Shukravaha Strotas -

👉 Due to Shukra samanya , It works as Shukra Vruddhikara ( stimulates/ increases formation of Sperms).

 - Due to its use , the dhatus required for shukra  formation & shukra ( sperms) gets nourished leading to gain in Body strength of the person.

👉 Shatavari kalka siddha ghee is used with sugar + pippali + honey as Vajikarana yoga (Aphrodiasic).

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

"Isolation" करताय ? मग एकदा वाचाच !

    आजकाल सर्वानाच माहिती आहे कि COVID-19 रुग्णाने / संशयिताने Isolation करावे , पण Isolation करावे म्हणजे नक्की काय ? सर्वाना फक्त एवढी माहिती आहे कि रूग्ण / संशयिताला वेगळ्या खोलीत ठेवावे.पण त्यादरम्यान नक्की काय काय काळजी घ्यावी ? कारण जर योग्य काळजी घेतली नाही तर त्या Isolation चा मूळ हेतू म्हणजे रूग्ण / संशयित यांपासून इतरांना होणारा प्रसार रोखणे हा साध्य होऊ शकत नाही. त्यामुळेच ..

                                                

    

Isolation कोणी कोणी करावे ?

👉जे लोक COVID -19 चे रुग्ण आहेत.

👉 जे लोक COVID -19 च्या रुग्णाच्या संपर्कात आले आहेत.

👉ज्यांच्या घरी  COVID -19 चे रुग्ण आढळून आले आहेत.

👉 ज्या लोकांना  COVID -१९ च्या लक्षणांपैकी कोणतीही लक्षणे आढळून आली आहेत.( सर्दी , खोकला, ताप येणे ) अशी लक्षणे दिसून आली असता ज्या व्यक्तीला ही लक्षणांपैकी कोणतेही लक्षण असेल त्याने लगेचच Isolation करावे.(संशयित रुग्ण).

👉जे संशयित रुग्णांच्या संपर्कात आले आहेत त्यांनी सुद्धा Isolation केले तर पुढील संभाव्य धोके टाळता येऊ शकतात.

Isolation कसे करावे आणि काय काय काळजी घ्यावी ?

👉 रुग्णास / संशयितास स्वतंत्र खोली असावी.

👉 Isolation मध्ये असणाऱ्या व्यक्तीला जेवायला देताना शक्यतो कागदी प्लेट्स व ग्लास असे वापरावेत.

👉 जर ते शक्य नसेल तर रुग्णाचे / संशयिताचे वापरलेले भांडी वेगळी ठेवावीत.

👉 रुग्णास / संशयितास वापरावयास स्वतंत्र बाथरूम & टॉयलेट असावे . ते शक्यच नसेल तर रुग्णाने वापरल्यानंतर  dettol / sodium Hypochloride ने तिथे फवारा मारूनच ते वॉशरूम वापरावे.

👉 रुग्णाचे / संशयिताचे कपडे देखील वेगळीकडे ठेवावेत.

👉 रुग्णास अन्न, पाणी वैगेरे गरजेच्या वस्तू चा पुरवठा करायचा असेल तर ते सर्व सामान Isolation खोलीच्या बाहेर च ठेवून द्यावे. त्या खोलीतून कुठलीही वस्तू बाहेर आणू नये. फारच गरजेची वस्तू असेल तर ती sanitize स्प्रे करूनच घ्यावे.

👉 घरात Isolated रूग्ण / संशयित असतील तर घरात वावरताना सर्वानी मास्क चा वापर करावा.

👉 घरात Isolated रूग्ण / संशयित असतील तर घरातील सर्वानी विशेष काळजी घ्यावी व सतत साबण / हँडवॉश ने हात धुवावे.

Isolation किती दिवस करावे ? 

👉रूग्ण / संशयिताने कमीत कमी १४ दिवस विलगीकरणात राहावे .

👉 संशयिताने १४ दिवस विलगीकरण पाळण्याचे कारण कि जर काही दिवसानंतर संशयित हा Covid ने पॉजिटीव्ह आला ( कधी कधी सुरुवातीला रिपोर्ट नेगेटिव्ह येतो आणि काही दिवसानंतर तोच व्यक्ती पॉजिटीव्ह होता हे कळते.)तर  अश्या वेळी संभाव्य धोके टाळता येऊ शकतात.

THIS IS HOW ASHWAGANDHA IS HELPFUL IN COVID ?

As now a days , Ashwagandha is famous for its use in covid 19. 

let's know how it works ? 

Latin Name - Withania somnifera

Family - Solanaceae 

                                        

Properties -

Rasa - Madhur,Tikta,Kashaya

Virya - Ushna

Vipaka - Madhur

Guna - Laghu ,Snigdha

Chemical Constituents -

 Tropin , Anaferin

USES -

 1.Pranvaha strotas -

 Due to Tikta kashaya rasa & Ushna guna - it works as -

👉 Kaphaghna  ( removes phlegm) 

👉 Shwashara (anti -asthamatics) 

As in covid 19 , we see symptoms like - fever, cough, cold, breathlessness so kaphaghna property of ashwagandha helps to removes phlegm and shwashara property helps in curing breathlessness.

2.Rasayan Karma - 

👉 works as Balya ( gives strength to body) , Bruhana & Rasayan .

👉 Due to tikta rasa - it works as Dhatvagideepan 

 So, Dhatuagnideepan & Dhatuposhana both achieved .

In covid 19 , as everyone wants to boost Immunity , as ashwagandha does dhatuaagnideepan and also dhatuposhana leading to give strength to body (working as balya) leading to increased Immunity.

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

DO YOU KNOW HOW "IMMUNITY" IS EXPLAINED IN AYURVEDA ?

As the world is facing CORONA Pandemic , everyone is in search of boosting immunity.

The word Immunity is synonymous with the resistance - meaning protection from particular diseases or injuries.

                                    

As per Ayurveda , 

 Immunity is described with different words like - 

 

 1. Bala (strength)

 2. Oja 

and Prakrut kapha  is also described under Bala.

 

Aacharya Charaka  explains Bala  responsible for " Vyadhikshamatva." ( Immunity).

a) Aacharya Charaka explains 3 types of Bala  -

1. SAHAJ BALA -

 

It is the Bala of a person that is present from birth.

It is the Natural Immunity & that is maintained by Ig G.

2. KALAJ BALA -

It is the Bala that is depended on age , season , Nutritional status of that time.

It is maintained by Ig A & Ig M .

3. YUKTIKRUTA BALA -

It is the Bala that is gained by using diet ( like protein diet ) / vihara ( like by doing gym) / medications.

It is the artificially induced Immunity.

                                        

 b) Aacharya Sushruta described oja under Bala .

👉  Oja is the essence of sapta dhatu's.

👉 oja is responsible for strength/ power/ energy  of body.

 

 ref - charak samhita sutrasthana 11

          

         sushrut samhita sutrasthana 15

DO YOU KNOW THESE BENEFITS OF EATING DATES AS PER AYURVEDA ?

Dates are known as khajur in Marathi & Hindi &  kharjur in Sankrit.

Latin Name - Phoenix sylvestris

Family - Palmeae

Properties -

Rasa - Madhur ,Kashaya

Virya - Sheeta

Vipaka - Madhur

Guna -  Guru, Snigdha

Chemical Constituents -

Ca ,P, Vit. B & C

Medicinal Properties & USES -

1. It works as Vrushya ( Aphrodiasic).

2. It works as Bruhana ( nutritive tonic) so bruhana of all the rasadi dhatus occurs and thus helpful in Anaemia .

3. It works as Balya so provides strength to body.

4. It is a rich source of vitamin B & C.

5. It also provides calcium & phosphorus to body thus giving strength to your bones.

6. It works as a Hrudya due to its madhur guna and provides strength to your  heart muscles 

   ( Cardiotonic) so used in  Hrud-daurbalya. 

7. It improves Digestion.

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

कोरोना काळात कोमट पाणी पिण्यास का सांगितले जातंय ?

एवढा ताप आलाय आणि डॉक्टर कोमट पाणी प्यायला सांगताय ? असे कसे ? 

ताप असताना अजून कोमट पाणी कशाला ? 

 कोरोना रुग्णांमध्ये  मध्ये कोमट पाणी प्यायला डॉक्टर सांगतात तसेच कोरोनापासून बचावासाठी पण..? असे प्रश्न तर तुम्हाला पण पडत असतील .तर असे का ?                        

                                         

        तर कोरोना हा आयुर्वेदानुसार वात -कफज ज्वर आहे. आणि आयुर्वेदानुसार पित्तज ज्वर वगळता इतर ज्वरामध्ये उष्णोदक ( कोमट पाणी) द्यावे असे आचार्य चरक यांनी वर्णन केले आहे.

👉 उष्णोदक म्हणजे काय ?

उष्ण = गरम 

उदक = पाणी 

उष्णोदक म्हणजे गरम पाणी.

 👉पिण्यासाठी उष्णोदक कसे बनवावे  ?

पिण्यासाठी उष्णोदक ( कोमट पाणी ) बनवत असताना ते पाणी तापायला ठेवल्यानंतर त्या भांड्यावर न झाकता गरम होऊ द्यावे आणि नंतर ते आपोआप कोमट होऊ द्यावे व असे कोमट पाणी पिण्यासाठी योग्य आहे.

ते पाणी फ्रिज मध्ये ठवून गार करू नये.

👉  उष्णोदक सेवनाचे फायदे -

      १. ज्वराची उत्पत्ती आमाशयातून होते.आणि आमाशयोत्थ व्याधींमध्ये पचन देणे अपेक्षित असते म्हणूनच   -                  उष्णोदक वापरले असता पाचन कर्म घडून येते.

     २. उष्णोदकामुळे वाताचेही अनुलोमन होते.

     ३. उदरस्थित अग्नी प्रदीप्त होतो.

     ४.आहार सुखाने पचतो.

     ५. कफ कमी होतो.

     ६. थोड्या प्रमाणात उष्णोदक देऊनही तृष्णा ( तहान) शमन होते.

      

THE HOLY BASIL - USES IN GYNAECOLGY

It is the Holy plant having traditional values.

It is known as Tulas in Marathi & Tulsi in Hindi & Sanskrit.

Latin Name - Ocimum sanctum

Family - Labiatae

                          

Properties -

Rasa - Katu ,Tikta

Virya - Ushna

Vipaka - Katu

Guna -  Laghu , Snigdha , Tikshna 

BEEJ -

Virya - Sheeta

Vipaka - Madhur

Guna - Snigdha , Picchil

Chemical Constituents -

Volatile oil , carratin  

USES -

1.Beej -

  -  It works as Shukral so used in Shukravruddhi (stimulates / increases formation of sperms).  

  -  It works as Mutral ( Diauretics) so used in Mutrakriccha ( difficulty in micturition).

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

LIQUORICE - USES IN GYNAECOLOGY

Liquorice is very well known sweet ayurvedic remedy , here you can get to know about its uses in gynaecology.

It is known as jyesthamadh in Marathi, Mulethi in Hindhi , Yashtimadhu in Sanskrit & Liquorice in English

Latin Name -  Glycyrrhiza glabra 

Family - Leguminosae                              

Properties -

Rasa - Madhur

Virya - Sheeta 

Vipaka - Madhur

Guna - Guru, snigdha

Chemical Constituents -

 Glycyrrnizin , liquiritin

Medicinal Properties & USES -

1. Shonitsthapan 

    - so used in Raktadushtijanya vikara 

    - Raktalpata ( anaemia )

    - Raktapradara (abnormal vaginal bleeding) 

 2. It works as Shukravruddhikara due to madhur rasa- vipaka &  snigdha -guru guna.

 3. It works as oojovardhak. 

 4. It works as varnya ( Improves skin tone).

 5. It works as Vrushya ( Aphrodisiac) when used with ghee & honey with milk.

 6. It  is used in Shwetpradara ( leucorrhoea) with rice water.

   

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

BAKUL - USES IN GYNAECOLOGY

It is one of the Evergreen tree with beautiful yellowish white flowers having pleasant smell.

It is known as Bakul in Marathi , Hindi & Sanskrit & having Spanish cherry as its English name.

Latin Name - Mimusops elengi

Family - Sapotaceae           

Properties -

Rasa - Tikta, Kashya , Madhur 

Virya - Sheeta

Vipaka - Madhur

Guna -  Laghu ,Ruksha

Chemical Constituents -

Tanin , Saponin

USES -

1. Decreases Garbhashaya  shotha (oedema at uterus) so used in rakta / shweta pradara(Leucorrhoea ).

2. Decreases Garbhashya shaithilya ( relives weakening of uterus by providing strength to uterus) 

3. It works as Shukrastambhan so used in shukrameha (spermatorrhoea).

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

AJWAIN - USES IN OBGY

Ajwain is commonly konwn as Ova in Marathi , Ajwain in Hindi & Ajamoda in Sanskrit and thymol seeds / Carom seeds in English .

Latin Name - Carum roxburghianum

Family - Umbellifereae 

                               

Properties -

Rasa - Katu , Tikta 

Virya - Ushana

Vipaka - Katu

Guna - Laghu, Snigdha, Tikshna 

Chemical constituents -

Volatile oil

USES -

1. Anartava ( Amenorrhoea)

2. Kashtartava ( Dysmenorrhoea)

3. It is used for increasing menstrual flow .

4. After delivery , it is used as vatanulomana. 

YAVANI 

Latin Name - Trachyspermum ammani

Family - Umbelliferae

Properties - same as ajwain

Chemical Constituents -

Ajowan oil , Carvacrol

USES -

1. Shukranashak due to Tikshna guna.

2.Garbhashayottejak due to ushna & tikshna guna so used in Kashatrtava ( dysmenorrhoea) & Sutikaroga ( diseases in postpartum state)

3.GarbhashayShodhan ( Cleansing action of uterus) so used in sutika.

4.works as Vatanulomak ,so it is used in makkalshoola.

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

ASHWAGANDHA - USES IN OBGY

Ashwagandha is now a days famous for its role in preventing covid 19.(explained in seperate post)

But , Lets know its uses in obstetrics & Gynaecology

Latin Name - withania Somnifera

Family - Solanaceae                                 

Properties -

Rasa - Madhur , Tikta ,Kashaya

Virya - Ushna

Vipaka - Madhur

Guna -  Laghu , Snigdha

Chemical Constituents -

Tropin , Anaferin

Medicinal Properties & USES -

1. Due to Tikta rasa , it leads to Agnideepan & due to madhur rasa & Snigdha guna - it leads to bruhan karma. so acts as Mansa & Shukra Dhatu vardhak.

2. Vajikarana ( Aphrodisiac)

 Due to madhur rasa & vipaka  -- > Shukra Nirmiti ( Formation of  sperms)

 Due to Ushna Virya - Shukra pravartan at proper time.

so it is used for Vajikarana karma ( Aphrodisiac)

3. Shukra virechak 

As Ashwagandha works as Sadya shukrakara ,  Ashwagandha churna is used with ghruta & milk for Shukravirechan karma.

 4. Yonishoolhara ( relives pain in vagina)

Due to Madhur vipaka , Ushna virya & Vatashamana --> Yonishoolhara.

5. Shwetapradar (Leucorrhoea) & Vataj Yoniroga

Ashwagandha siddha milk and sugar are used.

6. Stanyajanana ( Stimulates / increases formation of breast milk)

  kwatha of ashwagandha  with bhuikohala & yashtimadhu is used with cow milk.

7.Used in Shukra kshaya (less quantity of sperms)

8. Shukra daurbalya

9. Pradar ( abnormal vaginal discharge)

10.Garbhashaya Shamak ( Uterine sedativre / anti spasmodic)

11.Nidranasha (Insomnia)

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

SUNTHI - USES IN OBGY

Ginger is a one of the daily used , most loved spice rhizome., which on drying turns as Sunthi. 

Latin name - zingiber officinale 

Family - Zinziberaceae 

                                            

Properties - 

a) Aardark ( ginger) -

Rasa - Katu

Virya - Ushna

Vipaka - Katu

Guna -  Guru, Ruksha,Tikshna

b) Sunthi -

Rasa - Katu

Virya - Ushna

Vipaka - Madhur

Guna -  Laghu , Snigdha

Chemical Constituents - Disulphide

USES -

1.Due to madhur vipaka , Ushna virya & snigdha guna , it works as Vrushya ( Aphrodisiac) so it is used in vajikaran yogas.

2.Saubhagya sunthi pak is used in Nav prasuta women (who has recently delivered baby) to prevent her from vatadi vikara.

3. It is also used in Prasavottar daurbalya ( weakness after delivery).

4. It is also used in Prasuti pachat jwar ( post partum fever).

5. It is also used in Stanyadushti (disorders of  breast milk).

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

 

 

CASTER OIL PLANT - USES IN OBGY

As many people are aware of the use of caster oil as a purgative.

it is known as  Aerand  in marathi , arand in Hindi , Aeranda in Sanskrit & Caster oil plant in English.

but in this post , let's know about it's use in  Gynecology & obstetrics.

Latin Name - Ricinus communis

Family - Euphorbiaceae               

Properties -

Rasa - Madhur,Tikta ,Katu

Virya - Ushna

Vipaka - Madhur

Guna -  Snigdha ,Tikshna, Sukshma ,Guru

Chemical Constituents - 

 - Ricin

USES -

1.Stanyavruddhi 

    Local application of caster oil and applying (tie) caster oil plant leaves - works for stanyavruddhi (increases breast milk in quantity) 

2. Stanyashodhan 

    Drinking caster oil in small amount acts as Stnyashodhak ( removes impurities in breast milk).,so helpful in impure breast milk .

3. if it is uesd in less amount it works as - ( due to madhur rasa & snigdha guna)

    - Vrushya ( Aphrodiasiac)

    - Stanyajanana ( stimulates / increases production of breast milk) leading to stanyavruddhi.

4.But if it is used in higher amount , due to its tikshna guna , it works as -

     -  Garbhashyashodhan ( removes impurities from uterus)

      - Shukrashodhan ( purify the semen)

    so caster oil is used in Shukradushti janya vikara ( abnormalities of semen) , 

    Shukrameha (Spermatorrhoea) , yonivyapada ( disorders of female reproductive system).

  5. Root of caster oil plant has abortifacient property.

  

Note - this post is for educational purposes only.

ref - Ayurvedic textbooks

कोरोना पासून संरक्षणासाठी च्यवनप्राश खायला का सांगितले जात आहे ?

आजकाल सगळ्यांनाच कोरोना पासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी च्यवनप्राश खावे हे माहिती आहे , परंतु च्यवनप्राश तुम्हाला कोरोना होण्यापासून कसे वाचवतो ? हे तुम्हाला माहिती आहे का ??                              

आयुर्वेदानुसार , च्यवनप्राश हे चरक आचार्यांनी रसायन म्हणून वर्णन केले आहे.

तर रसायन म्हणजे काय ? आणि त्याचे फायदे काय ?

रसायन -

जे औषधी द्रव्य स्वस्थ मनुष्याच्या शरीरात उर्जस्कर सिद्ध होऊन बलवर्धन करते आणि त्याला दीर्घ जीवन प्रदान करून देते ते रसायन होय.

रोग निर्माण झाल्यानंतर तो बरा करण्यासाठी उपचार करणे हे जरुरीचे असते परंतु तो निर्माणच होऊ नये या दृष्टीने प्रयत्न करणे हे अधिक महत्वाचे ठरते.याच दृष्टीने रसायन चिकित्सा अधिक महत्वाची ठरते.

फायदे -

👉 रसायनामुळे  प्रशस्त सप्तधातूची  निर्मिती होते व त्यामुळे साहजिकच वयःस्थापन घडून येते.

👉 रसायनामुळे बुद्धिवर्धन , बलवर्धन आणि रोग नाशन यांचे सामर्थ्य प्राप्त होते.

👉 व्याधीक्षमत्व हे शारीरिक बल आणि मनोबल यावर आवलंबून असते तर येथे रसायनामुळे शरीरधातूंची सुयोग्य निर्मिती  आणि बलवर्धन होत असल्यानेच शरीरातील व्याधीक्षमत्व आणि रोगप्रतिकारशक्ती वाढते आणि रोग नाशन घडते म्हणजेच याद्वारे रोग निर्माण होण्यापूर्वीच त्याचा प्रतिबंध करता येतो.

च्यवनप्राश  का खावे ?

➤ च्यवनप्राश हे चरकांनी रसायन म्हणून सांगितले आहे आणि त्यात पिंपळी ,आवळा यासारखे प्राणवह स्रोतसावर कार्य करणारे रसायन द्रव्य आहेत.

➤ यातील आवळा हे व्हिटॅमिन c चा एक मुख्य स्रोत आहे आणि व्हिटॅमिन c हे रोगप्रतिकार शक्ती वाढवण्यास मदतच करत असते.तर पिंपळी तिच्या उष्ण वीर्याने कफाचे शमन करून कास आणि श्वास सारख्या अनेक संसर्गापासून दूर ठेवते.

➤ तसेच च्यवनप्राशची फलश्रुती वर्णन करताना त्यात प्रथम कास आणि श्वास यांचा नाशनासाठी याचा वापर करावे असे सांगितले आहे.

➤ कोरोना रुग्णांमध्ये कास म्हणजेच खोकला आणि श्वास म्हणजेच Breathlessness आढळून येतो जे कि आयुर्वेदानुसार प्राणवह स्रोतसाचे आजार आहेत  आणि तर च्यवनप्राश च्या वापराने शरीराची रोगप्रतिकार शक्ती वाढलेली असते आणि त्यामुळेच अश्या संसर्गापासून शरीराचे संरक्षण होते. आणि ज्यांना आधीच संसर्ग झाला आहे त्याची रोगप्रतिकारशक्ती वाढून हि लक्षणे लवकर कमी होण्यास मदत होते.